Anarchizm

Anarchizm (z greckiego anarchís – bezrząd, brak rządu) jest ideą i ruchem społecznym głoszącym nieograniczoną wolność jednostki. Charakteryzuje go niechęć do państwa jako instytucji wyzysku, źródła niesprawiedliwości i przemocy. Postuluje likwidację państwa i zastąpienie go ustrojem bezpaństwowym. Anarchizm odrzuca religię i wszystkie autorytety. Głosi, że wszelka władza jest niepotrzebna. Anarchia nie prowadzi do chaosu, ale do spontanicznego porządku, ponieważ naturalnym stanem człowieka jest życie bez interwencji ze strony rządu. Społeczeństwo najlepiej funkcjonuje bez jakiejkolwiek władzy. 

Jak nietrudno się domyślić, wszyscy anarchiści są antykapitalistami. Odrzucają kapitalizm z uwagi na fakt, iż jest on ustrojem autorytarnym i wyzyskującym. W kapitalizmie robotnicy nie rządzą sobą w czasie procesu produkcyjnego i nie mają kontroli nad produktami swojej pracy. Kapitalizm nie jest oparty na równej wolności dla wszystkich, nie jest również wolny od wyzysku i ucisku, dlatego jest zdecydowanie zwalczany przez anarchistów. Anarchistyczne społeczeństwo musi opierać się na pracy stowarzyszonej, a nie najemnej.

W kategorii podziału na lewicę i prawicę anarchizm reprezentuje skrajną lewicę, ponieważ nie akceptuje pod żadnym pozorem przymusu, odrzuca całkowicie używanie siły, walczy z wszelkimi formami przemocy i z tego względu wzywa do zniszczenia instytucji państwa. Anarchizm postuluje walkę z nędzą, jednak nie poprzez reformę państwa, ale zniesienie jego struktury. U podstaw tej ideologii leży wiara w dobrą naturę ludzką.

Anarchizm, podobnie jak socjalizm, rozwinął się w XIX wieku. To właśnie w XIX wieku Lewica przestała być kojarzona jedynie z dążeniem do postępu, a zaczęła walczyć z wszelkimi przejawami wyzysku. Anarchizm, tak samo jak inne lewicowe socjalistyczne ruchy społeczne, był przejawem sprzeciwu wobec niczym nieograniczonemu rynkowi. Z innymi socjalistami anarchistów łączy chęć zniesienia kapitalizmu, a dzieli stosunek do państwa. Anarchizm to bezpaństwowy system socjalizmu. Jeżeli chodzi o symbolikę, to anarchiści oprócz czerwonych używają również czarnych flag.

W anarchizmie można wyróżnić cztery główne nurty:

1. Anarchizm indywidualistyczny (anarchoindywidualizm) - występuje nie tylko przeciwko państwu, ale także przeciwko społeczeństwu, narodowi i rodzinie, gdyż również w nich upatruje „źródło przymusu i zniewolenia jednostki;

2. Anarchizm kolektywistyczny (anarchokolektywizm) - zakłada zlikwidowanie prywatnej własności, społeczeństwo powinno być oparte na własności kolektywnej;

3. Anarchizm komunistyczny (anarchokomunizm) - postuluje własność ogólnospołeczną; próbuje połączyć anarchistyczne założenie całkowitej wolności z zasadami komunistycznej gospodarki. Zakłada zniesienie państwa, a następnie utworzenie stowarzyszeń jednostek wspólnie produkujących i wspólnie dzielących się zyskami. Opowiada się za uspołecznieniem środków produkcji, które w kapitalizmie stanowią własność prywatną. Krytyka kapitalizmu dotyczy nie tylko wyzysku, ale również tego, iż w tym systemie ekonomicznym produkcja, prowadzona za pomocą środków będących wytworem społecznym, nastawiona jest nie na dobrobyt i zaspokojenie potrzeb wszystkich, ale na zyski tych, do których należą. Skutkiem prywatnego zawłaszczenia społecznych środków produkcji jest praca najemna, przymus sprzedawania swojej zdolności do pracy, a w związku z tym władza właścicieli środków produkcji nad pracownikami;

4. Anarchizm syndykalistyczny (anarchosyndykalizm, syndykalizm) - ukształtował się na początku XX wieku; przyszłe społeczeństwo byłoby zorganizowane i zarządzane przez związki zawodowe zwane syndykatami.

Historia anarchizmu w skrócie:

1864- w Londynie została założona międzynarodowa organizacja polityczna- Międzynarodowe Stowarzyszenie Robotników (I Międzynarodówka). Była organizacją zróżnicowaną światopoglądowo. Należały do niej osoby o bardzo zróżnicowanych poglądach od radykalnych działaczy anarchistycznych i komunistycznych do utopijnych socjalistów i umiarkowanych socjaldemokratów. W 1876 roku została rozwiązana na kongresie w Filadelfii. Rozpad nastąpił w wyniku konfliktów pomiędzy anarchistami a marksistami.

1872- polska organizacja anarchistyczna w Zurychu o nazwie „Polskie Towarzystwo Socjalno-Rewolucyjne”

1905- środowiska anarchistyczne w Warszawie przyjęły nazwę Warszawska Grupa Anarchistów-Komunistów „Internacjonał”

1908-1913- grupa Rewolucjonistów Mścicieli powstała z części Organizacji Bojowej PPS

1922- w Berlinie powołano do życia Międzynarodowe Stowarzyszenie Robotników (inne nazwy: Międzynarodowe Stowarzyszenie Pracowników, Międzynarodówka Anarchistyczna)- międzynarodową federację zrzeszającą anarchosyndykalistyczne związki zawodowe.

1926-1939- Anarchistyczna Federacja Polski

1964- pojawienie się emblematu w postaci litery "A" w okręgu

1981- Pomarańczowa Alternatywa

1983- Ruch Społeczeństwa Alternatywnego

1988- Międzymiastówka Anarchistyczna

1989- Federacja Anarchistyczna

1997- Lewicowa Alternatywa

1999- protest przeciwko przystąpieniu Polski do NATO

2006- lider Pomarańczowej Alternatywy, Waldemar Frydrych, został szefem KWW Gamonie i Krasnoludki, a także kandydatem w wyborach na prezydenta miasta stołecznego Warszawy. Uzyskał 0,41% głosów i tym samym wyprzedził wiceprezesa LPR Wojciecha Wierzejskiego, który zdobył 0,35% głosów.