Władza polityczna

Władza polityczna - jest to władza, w której podmiotem nadrzędnym jest państwo. Określa ona normy postępowania w tymże państwie. Adresatem norm ustalonych przez władzę polityczną jest każdy obywatel. Głównym zadaniem władzy politycznej jest ochrona dobra wspólnego.

Dobro wspólne - to pozostawiona ludziom przestrzeń, w której każdy może się doskonalić; ogół warunków życia społecznego, jakie pozwalają osiągnąć pełniej i łatwiej własną doskonałość. 

Prawo - zespół norm postępowania ustanowionych i uznawanych przez państwo, które sprawuje nad nim kontrolę; określony i uporządkowany według ustalonego schematu system, którego zadaniem jest regulowanie życia społeczeństwa; ogół ustanowionych i usankcjonowanych przez państwo reguł i norm postępowania, których stosowanie zagwarantowane jest przymusem państwowym.

Całokształt obowiązujących w państwie przepisów prawnych nazywa się systemem prawa lub systemem prawnym. System prawa tworzy zasady ustroju politycznego. Ustrój polityczny to zespół zasad dotyczących władzy publicznej w państwie, jak również metod jej sprawowania. Zasady te określają przedmiot władzy państwowej, wytyczają zakres i główne kierunki aktywności państwa, a także podstawowe prawa i obowiązki obywateli. Pojęciem szerszym od systemu prawnego jest porządek prawny, obejmujący, oprócz obowiązujących w państwie przepisów prawnych, również układ organów i instytucji związanych z obiegiem prawnym.

Przymus - oznacza wymuszanie posłuszeństwa, wywieranie nacisku w celu zapewnienia egzekwowania decyzji. Można wyodrębnić trzy podstawowe typy przymusu: fizyczny, gospodarczy i psychologiczny. Przymus fizyczny polega na stosowaniu siły fizycznej wobec jednostki lub grupy. Przymus ekonomiczny to przymus poparty sankcją finansową. Natomiast przymus psychologiczny oznacza istnienie monopolu na przekaz informacji, czyli cenzury. Istnieją dwa podstawowe warunki, które muszą być spełnione, aby można było mówić o przymusie. Po pierwsze, przymus jest działaniem możliwym wtedy, kiedy istnieje nierównowaga sił, jest wykorzystaniem własnej przewagi (tzn. władzy) po to, aby wymusić określone zachowanie. Po drugie, przymus służy przede wszystkim realizacji celów władzy, która ją stosuje. Niekiedy władza jest zmuszona do użycia przemocy, która jest najbardziej skrajną formą przymusu. Przemoc to nieprzypadkowe zachowania naruszające osobistą wolność jednostki lub grupy, które przyczyniają się do fizycznej lub psychicznej szkody. Może powodować zranienie, a nawet fizyczne uszkodzenie, zaburzenia w rozwoju, ból lub śmierć. Są to takie zachowania władzy, w wyniku których jednostki lub grupy jej podległe ponoszą uszczerbek na ciele lub w zakresie funkcji psychicznych. Przemocą nie są zachowania przypadkowe, będące skutkiem nieszczęśliwego zbiegu okoliczności, wynikające z bezradności. Przemoc to tylko i wyłącznie celowe użycie siły.

Przymus jest nieodłączną cechą państwa jako politycznej organizacji społeczeństwa. Państwo nie może funkcjonować bez władzy i jej podstawowego instrumentu, jakim jest przymus. Łączy się to z wymuszaniem posłuszeństwa jednostek i grup społecznych. Wymuszanie posłuszeństwa jest możliwe tylko i wyłącznie na drodze stosowania siły przez władzę polityczną. Państwo posługuje się przymusem systematycznie i jawnie. Cechą odróżniającą władzę polityczną od innych rodzajów władzy jest legalny monopol stosowania przymusu. Państwo ma monopol na przymus.

Władza polityczna poprzez regulację życia podporządkowanych jej grup społecznych przeciwdziała zagrożeniu przyjmowanych przez nią wartości i celów. W ten sposób wprowadza w życie wzorce postępowania, wobec których adresaci norm prawnych powinni okazywać posłuszeństwo. Jeżeli jednostka zachowuje się niezgodnie z normami postępowania ustanowionymi przez władzę polityczną, wówczas ponosi konsekwencje braku posłuszeństwa, zostanie ukarana za złamanie norm prawnych. Wynika to z faktu, iż przestrzeganie prawa jest zagwarantowane przymusem państwowym. Państwo pełni rolę twórcy i zarazem egzekutora prawa.

Przymusowość państwa - wynika z systemu prawa, ma charakter sformalizowany i określana jest przez obywatelstwo, w związku z tym obywatel ma obowiązki i prawa.

Obywatel - osoba fizyczna, którą łączy z państwem prawo;
Cudzoziemiec - osoba fizyczna nie posiadająca obywatelstwa państwa, w którym przebywa;
Apatryda - osoba fizyczna nie posiadająca żadnego obywatelstwa;
Ludność - ogół osób fizycznych w państwie.

Obywatelstwo:
Nadanie - prawo ziemi (ius soli), prawo krwi (ius sanguinis)
Uzyskanie - domicyl (zamieszkanie), małżeństwo

Władza polityczna składa się z trzech elementów:

1. podmiotu władzy – osoba lub grupa mająca zdolność wydawania decyzji i wymuszania posłuszeństwa,
2. adresata władzy – osoba lub grupa, która musi stosować się do tych decyzji, podlegać im, wykonywać,
3. sfery władzy – dziedzina życia politycznego, w obrębie której ta władza funkcjonuje. 

Władza polityczna - wytycza główne cele polityczne;
Władza państwowa - realizuje cele wytyczone przez władze polityczną;
Władza publiczna - może być realizowana nie tylko przez podmioty państwowe, ale również przez samorządy.