Konstytucje w II RP

Mała Konstytucja (20.02.1919):

- najwyższą suwerenną i ustawodawczą władzą był Sejm Ustawodawczy;

- najwyższym przedstawicielem państwa i najwyższym wykonawcą uchwał Sejmu w sprawach cywilnych i wojskowych był Naczelnik Państwa, który współdziałał z Rządem powołanym przez siebie po porozumieniu z Sejmem;
- na czele Rządu stał Prezydent Ministrów (egzekutywa otwarta);

- Naczelnik Państwa oraz Rząd byli odpowiedzialni przed Sejmem za sprawowanie swego urzędu (system parlamentarno-gabinetowy).

Konstytucja marcowa (17.03.1921):

- zawierała siedem rozdziałów: 

* Rzeczpospolita

* Władza ustawodawcza

* Władza wykonawcza

* Sądownictwo

* Powszechne prawa i obowiązki

* Postanowienia ogólne

* Postanowienia przejściowe;

- zniosła stan szlachecki;
- zakazała pracy zarobkowej dzieciom poniżej 15 roku życia;

- zapewniła dostęp do bezpłatnej edukacji w szkołach państwowych i samorządowych;
- wprowadziła obowiązek szkolny na poziomie "początkowego wykształcenia";

- podkreśliła rolę społeczeństwa obywatelskiego (art. 104, art. 107 i art. 108);
- zakaz podwójnego obywatelstwa;

- forma rządów: republika parlamentarna;
- system rządów: parlamentarno-gabinetowy;
- zasada zwierzchnictwa narodu;
- zasada trójpodziału władzy;
- zasada równości wobec prawa;

- bikameralizm: Sejm i Senat;

- władzę wykonawczą sprawował Prezydent Rzeczypospolitej wybierany przez Zgromadzenie Narodowe bezwzględną większością głosów na okres lat siedmiu, a także Rada Ministrów pod przewodnictwem Prezesa (egzekutywa otwarta);
- Prezesa Rady Ministrów mianował i odwoływał Prezydent;

- czynne prawo wyborcze- do Sejmu: od 21 roku życia, do Senatu: od 30 roku życia;

- bierne prawo wyborcze- do Sejmu: od 25 roku życia, do Senatu: od 40 roku życia;
- powołano Trybunał Kompetencyjny mający rozstrzygać spory między władzami administracyjnymi a sądami;
- powołano NIK;
- prawo inicjatywy ustawodawczej przysługiwało Rządowi i Sejmowi;
- Prezydent Rzeczypospolitej mógł rozwiązać Sejm za zgodą 3/5 ustawowej liczby członków Senatu.

Nowela sierpniowa do Konstytucji (02.08.1826):
- uprawnienia Prezydenta do rozwiązywania Sejmu i Senatu na wniosek Rady Ministrów;
- uprawnienia Prezydenta do wydawania rozporządzeń z mocą ustawy.

Konstytucja kwietniowa (23.04.1935):
- zawierała 14 rozdziałów i 81 artykułów;
- wprowadziła dekrety Prezydenta Rzeczypospolitej, Prezydent zyskał kompetencje ustrojodawcze;
- forma rządów: republika autorytarna (cezarystyczna);
- zasada zwierzchnictwa prezydenta;
- Prezydent był odpowiedzialny jedynie przed Bogiem i historią;
- zasada jednolitości i niepodzielności władzy;
- Prezydent Rzeczypospolitej, jako czynnik nadrzędny w Państwie "harmonizował działania naczelnych organów państwowych";
- Parlament stracił kompetencje elekcyjne;
- kandydata na Prezydenta Rzeczypospolitej wybierało Zgromadzenie Elektorów składające się z Marszałka Senatu jako przewodniczącego, Marszałka Sejmu jako jego zastępcy, z Prezesa Rady Ministrów, Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego, Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych oraz 75 elektorów, wybranych spośród "obywateli najgodniejszych "w 2/3 przez Sejm i w 1/3 przez Senat. Jeżeli ustępujący prezydent wskazał innego kandydata, wówczas wyboru dokonywali obywatele drogą głosowania powszechnego. Jeżeli ustępujący prezydent nie wskazał innego kandydata- prezydentem zostawał kandydat Zgromadzenia Elektorów;
- okres urzędowania Prezydenta trwał siedem lat;

- czynne prawo wyborcze- do Sejmu: od 24 roku życia, do Senatu: nieokreślone w Konstytucji;

- bierne prawo wyborcze- do Sejmu: od 30 roku życia, do Senatu: nieokreślone w Konstytucji;
- prawo inicjatywy ustawodawczej przysługiwało Rządowi i Sejmowi, jednakże inicjatywa ustawodawcza w sprawach budżetu, kontyngentu rekruta i ratyfikacji umów międzynarodowych należała wyłącznie do Rządu.